Związek między słowem poetyckim a malarstwem jest jednym z głównych tematów badań Elisy Montessori (Genua, 1931). Na tej wystawie charakterystyczny dla artystki rodzaj malarstwa (graficzny w pociągnięciach, płynny, szybki) widnieje na różnych nośnikach: mapach, folii, papie, papierze do transferu rysunku (metoda spolvere) i przede wszystkim na papierze introligatorskim, zapraszając widza do intymnej, niemal fizycznej relacji z każdą pracą.
Wystawa opiera się na zbiorze najnowszych i niepublikowanych prac, które przywracają trwały dialog między artystką a twórczością poetycką Wisławy Szymborskiej, a także na wcześniejszych pracach, które, mimo innych źródeł, skupiają się wokół podobnego znaku poetyckiego.
Refleksji na temat Szymborskiej Elisa Montessori poświęciła już swoją ostatnią indywidualną wystawę w galerii Monitor, z której pochodzi pokazywany tutaj Dwukropek (2021). To duży obraz na mapie, nawiązujący do tytułu i tematu ostatniego tomiku polskiej poetki: otwierania się przestrzeni między czasem codziennym a czasem kosmicznym, poezji jako punktu widzenia rzeczy jednocześnie z bliska i jako całości.
Mapa jest obietnicą podróży, której powierzchnię można przeszukiwać w każdym kierunku, przywołując charakterystyczny dla Montessori styl pracy: poprzez agregację, nakładanie obrazów, a czasem słów, bez jednoznacznego porządku lektury. Mapy mogą być zmniejszane i zamykane, jak książki: choć oprawiony, również Dwukropek nawiązuje do potencjalnej odwracalności. „Zawsze tworzyłam rzeczy, które można otwierać i zamykać przez wzgląd na widza i z szacunku dla czasu innych” – powiedziała artystka.
Trzon warszawskiej wystawy stanowią książki i leporelli – papier introligatorski, papier składany, papier, który można obserwować i czytać, oddając się wewnętrznemu czasowi. Prace zostały stworzone między 2020 a latem 2023 roku, a przeplatające się w nich obraz i tekst są miarą interakcji między Szymborską a Montessori oraz miarą długiego czasu przemiany słowa w obraz.
Moralitet leśny, wiersz ze zbioru Dwukropek, który nadał tytuł wystawie z 2021 roku, rozpoczyna opis gęstego lasu, gdzie formy odnoszą się do siebie nawzajem. W lesie punkt widzenia znajduje się wewnątrz rzeczy, jest z nimi spójny. Jak tylko wyjdziemy z lasu, wracamy do jednego punktu widzenia, do linearnego poruszania się po ziemi, tracąc zdolność poznawania całym ciałem i powracając do widzenia tylko oczami. Podobnie w Prospekcie widok z góry, centralny dla konstrukcji wiersza Szymborskiej o tym samym tytule, stanowi dwuwymiarowy, nieperspektywiczny, niehierarchiczny sposób komponowania przestrzeni. Przez mapy, rysunki, książki Elisy Montessori przenika spojrzenie, które rozpoznaje czas i przestrzeń bez potrzeby otwierania powiek, dzięki pamięci dłoni, przez asonans, w metamorfozie.
Elisa Montessori urodziła się w Genui w 1931 roku, mieszka i pracuje w Rzymie. Od 1951 roku, roku jej pierwszej wystawy indywidualnej, nieprzerwanie pracuje, prezentując swoje prace na licznych wystawach indywidualnych i grupowych we Włoszech i za granicą: La Biennale di Venezia (1982), XVII Biennale d’Arte di San Paolo del Brasile (1983), Quadriennale d’Arte di Roma (1986), Lavori in corso 6, Galeria Sztuki Nowoczesnej w Rzymie (1999), Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Palazzo della Farnesina w Rzymie (2001) oraz wystawa indywidualna w Narodowej Galerii Sztuki Nowoczesnej (2006).